La multitude qui ne se réduit pas à l’unité est confusion, l’unité qui ne dépend pas de la multitude est tyrannie. Blaise Pascal (1623-62) |
Negocimi i së mirës së përbashkët në demokracitë pluraliste | Imponimi i së mirës së përbashkët nën sundimin autoritar dhe diktaturë |
Në demokracitë pluraliste, e mira e përbashkët është e negociuar dhe e argumentuar. Askush nuk e di rezultatin më parë (AB?). Provat dhe gabimet janë shpesh të përfshira, kështu që vendimet mundet, dhe nganjëherë duhet, të korrigjohen. Politika është një proces i të mësuarit kolektiv përmes debatit të diskutueshëm; e më në fund, duhet të merret një vendim. | D1: përmes njohurisë hyjnore apo analizave shkencore (p.sh. marksizëm-leninizmi) e mira e përbashkët mund të përcaktohet objektivisht. Vetëm elita në pushtet është e aftë për të bërë këtë (D2!). E mira e përbashkët e justifikon çdo mjet, duke përfshirë forcën, për të kapërcyer rezistencën e opozitës (X). Kritikët e “D1” ose “D2!” denoncohen si armiq. |
Në demokracitë pluraliste, grupet promovojnë qëllime, interesa dhe vlera të ndryshme (Qëllimet A dhe B). Secili grup argumenton qëllimet e saj (A1, A2, B1, B2), duke u përpjekur të ndikojë në vendimin përfundimtar në favor të tyre (AAB? – BBA?). Pluralizmi nxit konkurrencë dhe polemika. Media e lirë mbështet debatet e gjalla. | Në diktatura, grupe apo individë që promovojnë një alternativë ose që artikulojnë kritika bëhen të heshtin (simboli-X). E drejta për pjesëmarrje është dhënë vetëm për përkrahësit e regjimit. Mediat janë të censuruara. Sundimtari vendos çfarë problemesh, interesash apo qëllimesh pranohen në agjendën politike. |
Polemika konsiderohet si e nevojshme dhe produktive për të arritur marrëveshje dhe kompromis. Vendimet janë të hapura për shqyrtim kritik. | Pëlqimi zbatohet dhe paracaktohet nga drejtuesi. Kontradiktat konsiderohet pa harmoni dhe të rrezikshme, pasi është e vështirë t’i kontrollosh. |