Kur hartoni një kuadër rregullash, ju bëni disa zgjedhje bazë. Ju vendosni për modelin e qeverisjes (vendimmarrjes) që preferoni dhe për pronarin e peshqëve që janë kapur. Ju mund të krijoni kombinime të ndryshme me këto forma bazë dhe të arrini në zgjidhje shumë të ndryshme.
Prona \ Qeverisja | Hierarkia (autoritet shtetëror) | Rrjeti bashkëpunëtorëve |
Prona private | ||
Prona publike |
Seksionet e mëposhtme japin më shumë informacion për opsionet e ndryshme.
1. Zgjedhja e një modeli të qeverisjes
Agjenti kyç | Shteti | Rrjetet lokale |
Konceptet kyç | Pushteti dhe autoriteti | Marrëdhëniet personale, komunikim dhe interesat e përbashkëta |
Projekto parimet e kornizës | Hierarkia (kokë poshtë) | Partneriteti (në nivelin e syve) |
Fuqitë |
Paqja dhe Siguria Ligjet e lejojnë qartësisht ose ndalojnë se si sillen njerëzit Ligjet mund të zbatohen në se nuk thyen |
Ekspertizë e lartë dhe fleksibilitet në zgjidhjen e problemeve dhe duke i shërbyer interesave të njerëzve Liria për të improvizuar dhe reaguar shpejt |
Dobësitë dhe rreziqet | Rreziku i abuzimit me pushtetin Mungesa e fleksibilitetit Stimuj të dobët për iniciativen personale |
“Lojtarët e vetos” mund të bllokojë vendimet Rregullat janë të vështira për t’i zbatuar në qoftë se ata thyen |
Kompensimi |
Demokracia dhe të drejtat e njeriut Sundimi i ligjit Kontrollet dhe balancat në kushtetutë |
Sanksione morale Kultura e përgjegjësisë |
2. Çështja e pronës: kush është pronari i peshkut të kapur?
Dy opsione themelore dhe disa kritere për të menduar rreth:
Prona private | Prona publike | |
Rregullat e pronësisë |
Çdo peshkatar zotëron atë që kap Ai mund ta përdorë peshkun e kapur si të dojë |
Çdo peshkatar e dorëzon peshkun e kapur në një përfaqësues publik Peshqit shpërndahen tek anëtarët e komunitetit |
Stimulues për peshkatarët | ||
Efekti në prodhim total të peshkut | ||
Efekti në rezervat e peshkut |
3. Pyetje të tjera për të marrë parasysh kur projektojmë institucionet
- A doni të përcaktoni një objektiv që duhet të arrihet?
- Kush e ka fuqinë për të marrë vendime?
- A doni mjete për të siguruar zbatimin e rregullave?
- A ekziston rreziku i abuzimit me pushtetin?
- …